“เสน่ห์บางลำพู เล่าย่าน ผ่านคน” การพัฒนาย่านบางลำพูอย่างสร้างสรรค์-ยั่งยืน
“บางลำพูเป็นย่านเก่าเขาเล่าขาน
ประวัติศาสตร์เป็นตำนานแหล่งเรียนรู้
ศิลปวัฒนธรรมยังค้ำชู
จนวันนี้เป็นครูรู้ที่มา
บางลำพูพูดได้ใคร่ขอบอก
ใคร ใคร ขออยากรู้คู่ศึกษา
เป็นเรื่องเก่าเล่าขานกาลก่อนมา
ถึงเวลาให้ทุกท่านได้อ่านดู
บางลำพูฤกษ์ดีวันนี้หนอ
ไม่ต้องรอหนังสือที่อยากถาม
บางลำพูไม่เคยหลับทุกโมงยาม
เสน่ห์งามตามวัฒนธรรมของบางลำพู”
บทประพันธ์ของป้านิด – อรศรี ศิลปี ประธานประชาคมบางลำพู สะท้อนให้เห็นการต่อสู้ที่ผ่านกาลเวลาในการฟื้นฟูบางลำพู ย่านเก่าแก่อีกย่านหนึ่งในเขตเกาะกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งช่วงหนึ่งกระแสการพัฒนาที่ขาดการจัดการที่ดีเกือบทำให้ชุมชนแห่งนี้สูญเสียอัตลักษณ์ที่เป็นต้นทุนสำคัญของย่าน
ระยะเวลาไม่ต่ำกว่า 20 ปีที่ผ่านมา มีคนกลุ่มหนึ่งที่เป็นทั้งผู้สูงอายุ คนเก่าคนแก่ในพื้นที่ คนหนุ่มสาว และเด็กๆเยาวชน รวมตัวเป็นประชาคมบางลำพู แสวงหาความร่วมมือจากหน่วยงานต่างๆ ผลักดันฟื้นฟูชุมชนที่มีเอกลักษณ์นี้ให้ฟื้นฟูกลับมาด้วยประโยคที่เป็นธงนำขับเคลื่อนคือ “เสน่ห์บางลำพู”
“เทศกาลเสน่ห์บางลำพู ตอน ถนนเด็กเดิน”
“เทศกาลเสน่ห์บางลำพู ตอน ถนนเด็กเดิน” จัดขึ้นเมื่อวันที่ 16-18 กุมภาพันธ์ 2567 ณ สวนสันติชัยปราการ ป้อมพระสุเมรุ และพิพิธบางลำพู มีกิจกรรมที่ผู้จัดระบุว่า เป็นการนำเสนอเรื่องราวของบางลำพู สร้างประสบการณ์ใหม่ สัมผัสเรื่องราว เรื่องเล่าจากชุมชนในมิติการนำเสนอที่แตกต่างกันออกไป ทำให้ผู้เข้าร่วมได้รู้จักบางลำพูในแง่มุมต่างๆ ผ่านการเล่าของคนในพื้นที่ สร้างสรรค์และคิดรูปแบบกิจกรรม โดยเด็กและเยาวชน เพื่อให้ผู้คนได้เห็นถึง “เสน่ห์” แบบ “บางลำพู” ที่แท้จริง โดยเป้าหมายที่ต้องไปให้ถึงคือ ทำให้เกิดการพัฒนาย่านบางลำพูอย่างสร้างสรรค์และยั่งยืน
“เสน่ห์บางลำพู ตอน ถนนเด็กเดิน” เป็นการจัดเทศกาลที่ชุมชนใช้เทศกาลเป็นเครื่องมือหนึ่งในการเปิดบ้าน เปิดชุมชน ให้คนนอกได้เข้ามาทำความรู้จักของดีที่พวกเขาภาคภูมิใจแบบสนุกๆ สบายๆ เป็นธรรมชาติ นำโดยกลุ่ม “ไกด์เด็กบางลำพู” (ประชาคมบางลำพู ชมรมเกสรลำพู & เสน่ห์บางลำพู) ร่วมด้วยพี่เลี้ยงจากกลุ่ม “สนใจ” เป็นคนคิด ริเริ่ม หาทุน วางแผน ออกแบบ ลงมือทำ ใช้พื้นที่บอกเล่าเรื่องราว และฝึกฝน บ่มเพาะเด็กๆเยาวชนที่จะเป็นผู้นำแถว 2 แถว 3 ในการรักษาเสน่ห์บางลำพู โดยมีกิจกรรม อาทิ
#WORKSHOP งานศิลปะทำมือ “ของดีบางลำพู” ซึ่งมีทั้งคนไทยและต่างชาติเข้าร่วมกิจกรรมร้อยพวงมาลัย, ปักชุดโขนฉบับมือใหม่, ทำดอกไม้จากมะกรูด
#SHOW แสง สี เสียง หนังกลางแปลง และการแสดงจากเด็กและเยาวชน มีการจัดเทศกาลดนตรีกรุงเทพมหานคร “โปงลาง มหานคร” โดยศิลปิน “เต๋า ภูศิลป์” และ “ฤทธิชัย เพชรมุนินทร์”
#TALK เรื่องเล่าของย่านบางลำพูจากหลากหลายมุมมอง เช่นเวทีเสวนา เล่าเรื่องย่าน (บางลำพู) ผ่านคน โดยอาจารย์ไพจิตร ศุภวารี, อาจารย์วินัย พันธุรักษ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง และอาจารย์ชัยชนะ บุญนะโชติ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ดำเนินรายการโดย รองศาสตราจารย์ ดร.เกศินี ประทุมสุวรรณ เวทีเสวนาเรื่องเล่าจากนักเล่าเรื่องบนแผ่นฟิล์ม
#EXHIBITION เรื่องราวของต้นลำพูและหิ่งห้อย
#FOOD ตลาดอาหาร ขนม และเครื่องดื่มจากร้านค้าชุมชน
#BOOTH เปิดตัวของที่ระลึก แบบใหม่ล่าสุด
กองทุนสื่อฯ หนุนคนตัวเล็กผลิตสื่อสร้างสรรค์
เทศกาลเสน่ห์บางลำพู ตอน ถนนเด็กเดิน ในวันเปิดงานเมื่อวันที่ 16 ก.พ. 2567 มีความเป็นพิธีการอยู่บ้าง แต่ก็ทำให้เห็นความร่วมมือจากเครือข่ายหน่วยงานต่างๆ อาทิ กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ ซึ่งให้งบสนับสนุนปี 2566 ภายใต้ชื่อโครงการผลิตสื่อสร้างสรรค์ เสน่ห์บางลำพู เล่าย่าน ผ่านคน , กรุงเทพมหานคร, กรมธนารักษ์ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
ปานทิพย์ ลิกขะไชย รองประธานชมรมเกสรลำภู กล่าวว่า กิจกรรมเทศกาลเสน่ห์บางลำพู จัดขึ้นปีละ 1 ครั้ง เป็นการบอกเล่าเรื่องราวของชุมชนในย่านบางลำพู ซึ่งหนึ่งในไฮไลท์ของปีนี้ คือการให้ความสำคัญกับต้นลำพู ซึ่งนับเป็นอีกหนึ่งวาระที่อยากจะฟื้นให้ต้นลำพูผลิบาน โดยขณะนี้มีต้นกล้ากว่าร้อยต้นจะปลูกกระจายให้ทั่วย่านบางลำพู พื้นที่นอกจากนี้ส่วนสำคัญของกิจกรรมเสน่ห์บางลำพู เป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่เกิดจากกระบวนการการมีส่วนร่วมของเด็ก ๆ ในชุมชน ที่อยากจะพัฒนาชุมชนบางลำพูแห่งนี้
“โต๊ะเก้าอี้ที่พวกท่านนั่ง เด็กๆ ยกกันเองทุกวันหลังเลิกเรียน เราจะเจอกันทำงานกันถึง 3-4 ทุ่ม ทุกคนยกบอร์ดกันเอง ลงพื้นที่จัดกิจกรรมทุกอย่าง”
วีระพงษ์ กังวานนวกุล ผู้อำนวยการฝ่ายวิจัยและขับเคลื่อนสังคม กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ กล่าวว่า ขอชื่นชมทีมงานซึงเป็นกลุ่มเด็กๆ ที่มีความตั้งใจอยากจะเป็นส่วนหนึ่งในการเล่าเรื่องราวของชุมชน อยากจะสื่อสารให้กับคนหลายๆ คน การสร้างความสุขให้กับพี่น้องในชุมชน รวมถึงนักท่องเที่ยวต่างชาติที่อยู่ในพื้นที่นี้
กิจกรรมนี้เป็นประโยชน์ต่อสังคมและเป็นความสุขของประชาชน ต้องขอบคุณทุกคนที่ช่วยกันบ่มเพาะสิ่งเหล่านี้ กองทุนสื่อฯ ยินดีที่จะอยู่เคียงข้างกิจกรรมสร้างสรรค์ที่เป็นความสุขให้กับประชาชนต่อไป
“กองทุนสื่อฯ ให้ความสำคัญกับสื่อที่สร้างสรรค์และปลอดภัยในลักษณะนี้ เราเป็นกองทุนเล็กๆ ที่พยายามจะให้พื้นที่ของคนเล็กๆ ที่สามารถสร้างสรรค์สื่อที่ใหญ่ๆหรือเป็นประโยชน์ต่อสังคม”
หวัง ‘บางลำพู’ แลนด์มาร์ก กทม.
ชลทิตย์ ไชยจันทร์ ผู้อำนวยการกองส่งเสริมและพัฒนาทรัพย์สินมีค่า กรมธนารักษ์ กล่าวว่า การเกิดขึ้นของกิจกรรมครั้งนี้ มีเด็กๆ จากชุมชนและชมรมเกษรลำพูเป็นแกนหลักในการจัดงาน โดยมีเจ้าหน้าที่จากกรมธนารักษ์คอยเป็นพี่เลี้ยง ไม่ว่าจะเป็นด้านการจัดเตรียมสถานที่ รูปแบบการจัดกิจกรรม เมื่อจัดกิจกรรมเรียบร้อยแล้วยังได้นำไปจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ด้วย ซึ่งเป็นนิทรรศการเกี่ยวกับต้นลำพู นับว่าเป็นการใช้ประโยชน์ให้เกิดการคุ้มค่ามากที่สุด
นอกจากนี้ ยังเป็นการแสดงให้เห็นถึงศักยภาพของเด็กๆ ในพื้นที่ นับเป็นการสร้างบรรยากาศการเรียนรู้โดยใช้เทคนิคกิจกรรมชมพิพิธภัณฑ์ตามรอยต้นลำพู กิจกรรมสร้างเสริมสำหรับเด็กและการแสดงจากเด็กๆ ย่านบางลำพูแห่งนี้ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ภูมิปัญญาวัฒนธรรมของชุมชนในย่านบางลำพู เพื่อยกระดับพิพิธภัณฑ์ให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญ เป็นแลนด์มาร์กแห่งหนึ่งของกรุงเทพมหานคร
